Hidden Temple: วัด (ลับ) ย่านฝั่งธนฯ เป็นหนึ่งในโครงการย่อยภายใต้โครงการ Unfolding Bangkok เปิดประสบการณ์ใหม่กรุงเทพมหานคร เล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์กรุงเทพฯ และสร้างประสบการณ์วัฒนธรรมสมัยนิยมแก่นักท่องเที่ยว โดยใช้ Interactive ผ่านแสงเสียง ดนตรี การแสดง เพื่อเร่งฟื้นฟูการท่องเที่ยวให้เมืองกลับมามีชีวิตชีวา พร้อมเปิดรับนักท่องเที่ยวต่างประเทศ หลังสถานการณ์โควิดคลี่คลายลง และร่วมจัดกิจกรรมของเมืองในช่วงเวลาการจัดประชุม APEC ที่ประเทศไทยเป็นเจ้าภาพ

โครงการจัดขึ้นใน 5 วัดย่านฝั่งธนฯ แบ่งออกเป็น 3 ช่วงเวลา ดังนี้

• 12-20 พฤศจิกายน - วัดอินทาราม วัดจันทาราม และวัดราชคฤห์ ย่านบางยี่เรือ ตลาดพลู
• 10-18 ธันวาคม - วัดภุมรินทร์ราชปักษี-วัดดุสิดาราม ย่านบางกอกน้อย
• 17-25 ธันวาคม 2565 - วัดพระยาศิริไอยสวรรค์ และวัดสวนสวรรค์ ย่านบางยี่ขัน

หัวใจสำคัญของโครงการ คือ การเปลี่ยนงานวิจัยให้มีชีวิต โดยต่อยอดจาก ‘โครงการวิจัยศิลปะกับความเปลี่ยนแปลงของสังคมไทย’ โดยคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร เพื่อเพิ่มคุณค่าให้กับมรดกทางวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นศิลปกรรมและสถาปัตยกรรมไทย ไปจนถึงพุทธประวัติ ด้วยการเล่าเรื่องในรูปแบบร่วมสมัย ผ่านศิลปะและการออกแบบแสง สี เสียง และกิจกรรมสร้างประสบการณ์ ที่เข้าถึงคนหลากหลายวัยได้

• ผู้คนเปลี่ยนมุมมองที่มีต่อวัดและพุทธศาสนา ว่าเป็นเรื่องที่จับต้องได้ เข้าถึงได้ ทำให้บทบาทของวัดเป็นมากกว่าศาสนสถาน แต่เป็นพื้นที่ศูนย์กลางของชุมชน และแหล่งเรียนรู้และท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์
• เกิดการปรับปรุง โบสถ์/วิหารวัดที่สวยงาม มีคุณค่าในอดีต ให้กลับมาสู่ความสนใจ และได้นำมาใช้ประโยชน์กับสาธารณะในรูปแบบใหม่ 
• เกิดแหล่งท่องเที่ยวใหม่ เชื่อมต่อเส้นทางการท่องเที่ยวชุมชนโดยรอบ

การตีความใหม่ของประวัติศาสตร์การจาริกแสวงบุญ

Projection Mapping & Architectural lighting

วัดอินทาราม - ตีความเรื่องราวในช่วงเวลาสำคัญทางประวัติศาสตร์ของพุทธศาสนาผ่าน “วิหารราย” ทั้ง 3 หลัง ในวัดอินทาราม ซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นวัดตั้งแต่สมัยอยุธยาที่ถูกพัฒนาเรื่อยมาจนถึงสมัยธนบุรีและรัตนโกสินทร์ โดยเล่าเรื่องราวย้อนเวลาไปจาริกแสวงบุญ ณ 3 ช่วงเวลาสำคัญ ได้แก่  ร่วมเข้าสักการะพระพุทธเจ้าถึงพระคันธกุฎี ตั้งแต่ครั้งพุทธกาล ร่วมเข้าพิธีพระบรมศพถวายพระเพลิงพระสรีระของพระพุทธเจ้า เมื่อสิ้นพุทธกาล  ไปจนถึง ร่วมเดินทางตามรอยสมณทูตชาวสยาม ไปไหว้รอยพระบาทที่เขาสุมนกูฏ ลังกา ในช่วงหลังพุทธกาล ผ่านการเล่าเรื่องด้วยเทคนิค แสงสีเสียง projection mapping ออกแบบโดย DecideKit และ Architectural lighting ออกแบบโดย LIGHT IS and friends

วัดราชคฤห์ - เขามอจำลอง ณ วัดราชคฤห์  เขามอที่เก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งในสมัยรัตนโกสินทร์ที่ยังคงเหลืออยู่ ซึ่งสร้างขึ้นเพื่อจำลองพระพุทธบาทสระบุรี  ถูกนำมาตีความเป็นเรื่องราวการจาริกแสวงบุญ จากอุทยานประดิษฐานพระมหาสุคนธเจดีย์ บนภูเขาคิชฌกูฏ สถานที่ประทับอันร่มรื่นของพระพุทธเจ้า เฉกเช่นดาวดึงส์ สู่ความหมายรอยพระพุทธบาทและพระพุทธฉายที่เขาปถวี สระบุรี จนกระทั่งมาเป็น “พระบาทแทน” ภาพแทนความหมาย รอยพระพุทธบาท สัจจพันธ์คีรี สระบุรี ที่สืบเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ผ่าน architectural lighting ที่ออกแบบโดย LIGHT IS and friends

วัดจันทาราม - ​จากลายปูนปั้นหน้าบันสู่จิตรกรรมฝาผนังภายในพระอุโบสถวัดจันทาราม และพระพุทธรูปยืนทรงเครื่องปางห้ามสมุทร ในบรรยากาศที่เสมือนได้เข้าไปสักการะพระพุทธเจ้าท่ามกลางกลิ่นธูปหอมอันอบอวล และสุคนธะของดอกไม้ พันธุ์พฤกษา ผลไม้นานาพันธุ์ และเครื่องตั้งกระบวนจีนที่ผสมผสานงานช่างไทยอันงดงาม ผ่าน architectural lighting ออกแบบโดย LIGHT IS and friends

ฟังคำบรรยายเพิ่มเติมเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของวัดได้ที่นี่ 

Architectural Lighting

Projection Mapping: วิหารรายประดิษฐานพระนอนปางสีหไสยา | วิหารรายตอนถวายพระเพลิง | วิหารรายประดิษฐานรอยพระพุทธบาท

Performance

การแสดงกระตั้วแทงเสือ - Tiger Hunting x Lighting Performance (Tiger Hunting 2022) ฉบับร่วมสมัย โดยกลุ่มนักสร้างสรรค์ ThaiCult ที่ใช้ “วัฒนธรรมสตรีท” มาทำให้ศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่หาชมได้ยาก สามารถเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายในวงกว้าง พร้อมถ่ายทอดเรื่องราวการดำรงชีวิตอยู่ภายใต้ความสมดุลระหว่างคน สัตว์ และธรรมชาติ

การแสดงสิงโตภาคพื้น และสิงโตต่อตัว - การแสดงประเพณีการเต้นรำในวัฒนธรรมจีน เลียนแบบการเคลื่อนไหวของสิงโต ตัวแทนของโชคลาภ และความเป็นสิริมงคล ด้วยท่วงท่าลีลาที่แข็งแกร่ง และหลากหลาย โดยคณะเชิดสิงโตที่โด่งดังของชุมชนตลาดพลู นำโดยเฮียหลอ แห่งย่านตลาดพลู

การแสดงศิลปะแทงหยวก - ต่อยอดศิลปกรรมและภูมิปัญญาไทยที่ในปัจจุบันหาดูได้ยากอย่างศิลปะแทงหยวก ศิลปะเครื่องประกอบพิธีกรรมต่างๆ ตามความเชื่อของแต่ละท้องถิ่น ผ่านงานฝีมือการสร้างลวดลายไทยอย่างปราณีตลงบนกาบกล้วย และเวิร์กชอปศิลปะแทงหยวกกับ อ. สมคิด คชาพงษ์ ครูช่างศิลปหัตถกรรม หรือช่างแทงหยวก สกุลวัดอัปสรสวรรค์

การแสดงหุ่นกระบอกจีน - งานมหรสพจีนเก่าแก่นับพันปี ที่ใช้ศิลปะหลายแขนง เช่น การทำหุ่น เครื่องแต่งกาย ลีลาการเชิดหุ่น การเขียนฉาก และการแสดงดนตรี นำมาถ่ายทอดให้คนในชุมชนได้เห็น ผ่านการนำเอาบทเพลงเก่าที่คุ้นเคยมาพัฒนาเป็นบทพูดภาษาไทยประกอบบทเพลงไทยทำนองจีนที่ทำการเรียบเรียงขึ้นมาใหม่โดย อาจารย์พีรวัฒน์ บูรณะพงศ์

การแสดงรำกระบี่กระบอง - การละเล่นซึ่งเป็นพื้นฐานของศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวด้วยอาวุธผ่านท่วงท่าการร่ายลำดาบ และลีลาการต่อสู้ที่น่าระทึกใจ จากคณะกระบี่กระบองโรงเรียนธนบุรีวรเทพีพลารักษ์ ที่คว้ารางวัลมาแล้วมากมายจากการประกวดในไทยรวมไปถึงการแข่งขันในต่างประเทศ

การแสดงมังกรลีลา สิงโตค่ายกล - การแสดงที่มีจุดเริ่มต้นมาจากความชอบในวัฒนธรรมจีน และรวมกลุ่มตั้งเป็นชมรมในโรงเรียนก่อนจะพัฒนาต่อเนื่องจนเป็นคณะสิงโต มังกร หลงเฉียนไทยแลนด์ (Thailand Long Quan Dragon & Lion Academy) โดยได้รับการเรียนรู้และฝึกซ้อมจากคณะหลงเฉียนสิงคโปร์ ซึ่งเป็นแนวคิดของคณะที่ต้องการพัฒนาการเชิดสิงโตไทยไปสู่การแสดงที่มีมาตรฐานแบบสากล

กิจกรรมสร้างประสบการณ์อื่นๆ ที่มีส่วนร่วมกับชุมชน เช่น เซียมซีอาหาร ชี้เป้าร้านอาหารในย่านตลาดพลู โดยกลุ่มยังธน กิจกรรมเดินชมศิลปสถาปัตยกรรมและพุทธศิลป์ โดย อาจารย์ประจำภาควิชาศิลปสถาปัตยกรรม และศูนย์ข้อมูลสถาปัตยกรรมไทย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร กิจกรรมปั่นจักรยานเที่ยววัดและชุมชน โดย Bike in the City

Projection Mapping

ศิลปะร่วมสมัย แสง สี เสียง ฉายภาพบนผนังในวิหารร้าง ภายใต้แนวคิด ‘ชมพูทวีป’ เพื่อบอกเล่าเรื่องราวสำคัญที่เกิดขึ้นในพุทธประวัติ เช่น พระพุทธเจ้าทรงแสดงยมกปาฏิหาริย์ ทรงปราบช้างธนบาลหัตถี โปรดพุทธมารดาบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ฯลฯ ผ่านการตีความของ ศ.ดร.ชาตรี ประกิตนนทการ อาจารย์ประจำภาควิชาศิลปสถาปัตยกรรม คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร และ Asitnahc คุณแพรว - ฉันทิศา เตตานนทร์สกุล

Interactive Projection
สักการะพระพุทธรูปยืน ภายนอกวิหารวัดภุมรินทร์ราชปักษีในรูปแบบใหม่ ภายใต้แนวคิด "Flower of Faith" ที่ชวนทุกคนมาร่วมส่งดอกไม้มงคลทั้ง 9 ชนิดขึ้นไปบน projection mapping ฉายลวดลายที่วาดโดย อ.เฉลิมพล โตสารเดช  โดยการตีความของ ศ.ดร.ชาตรี ประกิตนนทการ ร่วมกับ 27 June Studio

Architectural Lighting
แสงสีที่ขับเน้นความลึกลับและมนต์ขลังของสถาปัตยกรรมของวัดภุมรินทร์ราชปักษี ภายใต้แนวคิด “Magical Nights – มนตราพาย้อนอดีต” โดย FOS design studio

Projection Mapping "ชมพูทวีป" | Interactive Projection "Flower of Faith" | Architectural Lighting "Magical Nights"

ความทรงจำบางกอกน้อย (The Memoir of Bangkok Noi)
ชมสารคดีสั้นโดยอาจารย์ พิเชษ ธิถา อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ร่วมกับชุมชนชาวบางกอกน้อย ผ่านการเล่าเรื่องจากประสบการณ์จริงของคนในชุมชน ประวัติศาสตร์ ชีวิตยุคสงครามมหาเอเชียบูรพา และความผูกพันระหว่างชุมชนกับสายน้ำ รวมถึงความพิเศษของพหุวัฒนธรรมด้านชาติพันธุ์ อาหารท้องถิ่น การละเล่น และเรื่องลี้ลับที่พลาดไม่ได้!

Workshop สอนทำอาหารย่านบางกอกน้อย เรียนรู้วิธีทำอาหารไทยจากปราชญ์ชุมชน ที่มีประสบการณ์และเคล็ดลับความอร่อยสั่งสมมาร่วมศตวรรษ ในบรรยากาศลานวัดแบบไทยๆ ทั้งขนมจีนซาวน้ำ ขนมเบื้องญวน หมูสะเต๊ะ ถั่วแปบไส้กุ้ง และสาคูไส้หมู

การละเล่นผีลอบ การกลับมาของการละเล่นเชิงความเชื่อและจิตวิญญาณของชุมชนบางกอกน้อยพร้อมเปิดประสบการณ์และเรียนรู้พื้นฐานความเชื่อเรื่อง “ผี” พบกับพิธีเซ่นไหว้ คำร้องชวนขนลุกกับการอัญเชิญสิ่งที่มองไม่เห็น บนพื้นที่ลานโพธิ์และศาลาเรือโบราณสุดขลังของวัดดุสิดารามในยามค่ำคืน

ฟื้นลานวัดให้เป็นพื้นที่อเนกประสงค์ของชุมชน ด้วยกิจกรรมสร้างประสบการณ์ที่สามารถดึงดูดผู้คนทุกวัย เช่น ตลาดนัดอาหารพร้อมร้านอาหารชื่อดังในย่านบางกอกน้อย กับเมนูพหุวัฒนธรรม อย่างขนมเบื้องญวน มะตะบะ Workshop สอนทำพวงมโหตร หนังกลางแปลง การแสดงดนตรีไทย โดยโรงเรียนวัดดุสิตาราม และกิจกรรมปั่นจักรยานเที่ยววัดและชุมชน

ขอบเขตนิมิตร เส้นแบ่งอันศักดิ์สิทธิ์ระหว่างมนุษย์และพุทธธรรม

วัดพระยาศิริไอยสวรรค์

ชวนสังเกตขอบเขตพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ที่มองไม่เห็น ภายใต้แนวคิด The Divine Journey: อาณาเขตศักดิ์สิทธิ์ที่ถูกลืม ผ่าน architectural lighting พร้อมเทคนิค Interactive สร้างความสวยงามให้กับสถาปัตยกรรมและเพิ่มมนต์ขลังให้อาณาเขตศักดิ์สิทธ์ โดย กลุ่ม LightIS and Friends

กิจกรรมเรียนรู้ความหมายของรูปแบบอาการตกท้องช้างหรือที่เรียกภาษาช่างว่า ‘แอ่นท้องสําเภา’ ในทางสถาปัตยกรรม

วัดสวนสวรรค์

การแสดงคุณค่าทางสถาปัตกรรมที่ปัจจุบันเลือนหายไปของวัดสวนสวรรค์ ภายใต้แนวคิด Reveal The Lost Beauty Garden ผ่านการสร้างภาพจำลอง สันนิษฐานรูปแบบอุโบสถ เมื่อครั้งที่วัดยังสมบูรณ์สวยงามดุจสวนสวรรค์ จากการเก็บข้อมูลรูปแบบอาคารและลวดลายองค์ประกอบต่าง ๆ พร้อมด้วย Instagram Filter ดอกไม้จากสวนสวรรค์ที่โปรยปรายลงมา โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ปองพล ยาศรี ออกแบบโดย Eqlibrum Design Team

ชุบชีวิตพื้นที่ว่างที่ซ่อนตัวอยู่ภายในวัดร้าง ให้กลับมามีชีวิตชีวากลายเป็นพื้นที่พักผ่อนของชุมชนและผู้มาเยี่ยมเยือน ภายใต้แนวคิด The Garden of Heaven (สวน + สวรรค์) ภาพจินตนาการของความสุข ความอุดมสมบูรณ์ และความงดงามของพรรณไม้หลากสีสัน ออกแบบโดย lana studio

กิจกรรมดนตรีและการแสดงที่หาชมได้ยาก จากหลากหลายกลุ่มชาติพันธุ์ในย่านบางยี่ขัน อาทิ ดนตรีจากสถาบันดนตรีกัลยาณิวัฒนา ท่ามกลางฉากหลังเจดีย์อันงดงาม โดย ผศ. ดร. อโณทัย นิติพน รองอธิการบดี สถาบันดนตรีกัลยาณิวัฒนา การแสดงดนตรีลาวและอีสาน โดย ดนุเชษฐ์ วิสัยจร ร่วมกับ สุกัญญา สมไพบูลย์ และทีมนักดนตรีมหัศจรรย์ และการแสดงโขนจิ๋ว รามเกียรติ์ ตอน สัมนักขาก่อศึก โดย โรงวัฒนธรรมเทพากร

_____

Unfolding Bangkok: Hidden Temple โดยสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (CEA) ร่วมกับ Urban Ally และศูนย์ข้อมูลสถาปัตยกรรมไทย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร พร้อมกับ มิตรเมือง และภาคีเครือข่ายในพื้นที่