จาก "แผนโคลัมโบ" สู่ "Columbo Creative Community"ชุมชนนักสร้างสรรค์กลางเมืองขอนแก่น

รู้ไหมว่าใจกลางเมืองขอนแก่น มีย่านหนึงที่เต็มไปด้วยพลังแห่งความสร้างสรรค์ซ่อนอยู่? ที่นั่นคือ “ย่านโคลัมโบ” ที่ตอนนี้ไม่ได้เป็นเพียงแค่ชื่อย่านหรือชื่อเหมือนเมื่อก่อน เพราะปัจจุบัน ที่กลายเป็นที่รู็จักในฐานะ “Columbo Creative Community” หมุดหมายของผู้คนที่หลงใหลในงานศิลปะและงานคราฟต์ จนเป็นที่รู้จักในวงกว้างไปแล้ว

กว่าจะมาเป็น "โคลัมโบ"

แน่นอนว่าชื่อ "โคลัมโบ" อาจฟังดูผิดแปลกไปจากย่านหรือชุมชนที่ตั้งอยู่ใน อ.เมือง จ.ขอนแก่น เพราะชื่อนี้มาจาก "แผนโคลัมโบ" (Colombo Plan) โครงการให้ความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจและสังคมหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงสงครามเย็น เพื่อฟื้นฟูเศรษฐกิจ พัฒนาทรัพยากรมนุษย์และป้องกันการขยายตัวของแนวคิดแบบคอมมิวนิสต์ จังหวัดขอนแก่นซึ่งเป็นศูนย์กลางของภาคอีสานได้รับอานิสงส์จากแผนนี้ โดยมีการก่อสร้างถนนมิตรภาพ และเป็นช่วงเวลาเดียวกับการก่อตั้งมหาวิทยาลัยขอนแก่นในปี พ.ศ. 2507 นักวิชาการที่เข้ามาทำงานบางส่วนได้พักอาศัยอยู่บริเวณหลังมหาวิทยาลัยขอนแก่น เลยเป็นที่มาของชื่อ "ย่านโคลัมโบ" ที่เราเรียกกันจนถึงทุกวันนี้ และทำให้ขอนแก่นเติบโตแบบก้าวกระโดด

จากหมอศัลย์ สู่ผู้บุกเบิกพื้นที่สร้างสรรค์

หัวใจสำคัญที่ขับเคลื่อนย่านโคลัมโบให้มีชีวิตชีวาขึ้นมา คือ Columbo Humble Space ที่ก่อตั้งโดย นายแพทย์บวรศิลป์ เชาวน์ชื่น ศัลยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ และศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น นอกจากจะช่วยชีวิตคนไข้แล้ว คุณหมอยังเป็นผู้มองเห็นคุณค่าของพื้นที่นี้ และเชื่อสุดใจว่า "ศิลปะและพื้นที่สร้างสรรค์นี่แหละคือหัวใจสำคัญในการพัฒนาเมืองและยกระดับจิตใจผู้คน"

คุณหมอบวรศิลป์บอกว่า ชื่อ "โคลัมโบ ฮัมเบิล สเปซ" (Columbo Humble Space) ประกอบไปด้วยคำสามคำที่เปี่ยมไปด้วยความหมาย

• โคลัมโบ (Columbo): สื่อถึงประวัติศาสตร์ของพื้นที่ และการเชื่อมโยงกับมหาวิทยาลัยขอนแก่น ซึ่งเป็นโครงการพัฒนาเมืองที่สำคัญ
• ฮัมเบิล (Humble): หมายถึง ความเห็นอกเห็นใจ และมิตรภาพ ที่ทุกคนอยู่ร่วมกันอย่างสร้างสรรค์ เคารพซึ่งกันและกัน และอ่อนน้อมถ่อมตน
• สเปซ (Space): คือ พื้นที่ที่เชื่อมโยงทุกสิ่งเข้าด้วยกัน เพื่อสร้างความสุขและสุขภาพที่ดี ทั้งสถานศึกษา โรงพยาบาล ชุมชน โดยมีธรรมชาติเป็นพื้นฐาน

คุณหมอบวรศิลป์อยู่ย่านนี้มาตั้งแต่ปี 2513 เห็นการเปลี่ยนแปลงจากพื้นที่มาหลายยุค ตั้งแต่ยุคที่ไม่มีน้ำประปา ไฟฟ้า จนพัฒนามาจนถึงปัจจุบัน คุณหมอจึงอยากเห็นคนท้องถิ่นได้กลับมาพัฒนาบ้านเกิด สร้างความร่วมมือกันระหว่างคนหลากหลายกลุ่ม ทั้งเกษตรกร ช่างฝีมือ ผู้ประกอบการรายย่อย รวมถึงส่งเสริมให้คนสูงอายุ คนวัยทำงาน และคนรุ่นใหม่ได้ร่วมมือกันสร้างสรรค์สิ่งดีๆ ให้กับเมือง

คลื่นลูกใหม่กับพื้นที่สร้างสรรค์สุดเจ๋ง

ช่วงสิบปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะหลังโควิด-19 คนรุ่นใหม่เริ่มกลับมาพัฒนาบ้านเกิดที่ขอนแก่นกันมากขึ้น พวกเขามารวมตัวกันสร้างสรรค์พื้นที่เจ๋งๆ ที่กลายเป็นหมุดหมายใหม่ของคนรักงานคราฟต์และศิลปะ โดยเฉพาะที่ “ย่านโคลัมโบ” แห่งนี้

Columbo Craft Village: จากพื้นที่รกร้างหลัง ม.ขอนแก่น ถูกเนรมิตให้เป็นหมู่บ้านงานคราฟต์ โดยกลุ่มศิลปินและคนทำงานสร้างสรรค์ในขอนแก่นที่อยากมีพื้นที่แสดงผลงานและพบปะพูดคุยกัน จากจุดเริ่มต้นเพียงไม่กี่สตูดิโอ ปัจจุบันเติบโตเป็น 15 สตูดิโอ และมีศิลปินหมุนเวียนมาแล้ว 3 รุ่น! ที่นี่มีทั้งร้านอาหารโฮมเมด, ร้านหนังสือ, คาเฟ่, ร้านทำงานศิลปะ, และเวิร์คช็อปสนุกๆ หลายอ่าว ไม่ว่าจะเป็นถักโครเชต์, งานปัก, เซรามิก, ย้อมผ้าด้วยใบไม้ (Eco Print), ทำสมุด, ทำเทียนหอม, หรือทำ Scrap Book ทุกคนแบ่งปันพื้นที่ พึ่งพาอาศัยกัน ส่งต่อพลังบวกเรื่องงานศิลปะ และสร้างบรรยากาศอันแสนอบอุ่น

Coolconut Radio Space: ก่อตั้งโดย พี่อธิพล ราชวิจิตร ศิลปินและนักดนตรีผู้ใช้เสียงเพลงบอกเล่าเรื่องราว ที่นี่เป็นจุดนัดพบและสถานีส่งต่อพลังสร้างสรรค์ทางดนตรีของคนรุ่นใหม่ในย่านโคลัมโบ พี่อธิพลเป็นอีกหนึ่งคนรุ่นใหม่ที่กลับมาพัฒนาบ้านเกิด และเลือกสร้างสรรค์พื้นที่และวัฒนธรรมในแบบของตัวเอง ดนตรีของ Coolconut Radio Space ผสมผสานดนตรีพื้นเมืองอีสาน อย่างเสียงแคนและพิณ เข้ากับดนตรีร่วมสมัยอย่างเรกเก้และอิเล็กทรอนิกส์ แสดงให้เห็นว่าดนตรีอยู่ร่วมกันได้โดยไม่ทิ้งรากเหง้า ชื่อ "Coolconut" ก็มาจากการผสมผสานกลิ่นอายทะเลและความเย็นสบายเข้ากับวัฒนธรรมอีสาน ที่นี่เปิดรับนักดนตรีทุกคนให้มาเล่นดนตรี แลกเปลี่ยนไอเดีย และสร้างสรรค์ผลงานร่วมกันด้วย

Khontemporary: เป็น พื้นที่ศิลปะร่วมสมัย (Art Space) ในชุมชนโคลัมโบ ชื่อ "ขอน" มาจากขอนแก่น และ "เทมพอรารี่" หมายถึงความร่วมสมัย ที่นี่รวบรวมงานศิลปะหลากหลายรูปแบบ ทั้งแกลเลอรีหลัก, สตูดิโอศิลปะ, โครงการศิลปินในพำนัก (Contemporary Artist in Residency) สำหรับศิลปินต่างชาติ, คาเฟ่บาร์ที่เจ้าของเป็นทั้งศิลปินและช่างภาพ, ร้านทำไม้, ไปจนถึงร้านตัดผมที่ช่างตัดผมเป็นศิลปินหมอลำ! การรวมตัวกันของศิลปินหลากหลายสาขา ทั้งคนขอนแก่นและคนจากที่อื่น เกิดจากการได้มานั่งคุย แลกเปลี่ยนแนวคิดเรื่องศิลปะและชีวิต พวกเขาเชื่อว่า การได้อยู่ร่วมกัน ถกเถียง แลกเปลี่ยน และวิพากษ์งาน คือบรรยากาศสำคัญที่ช่วยส่งเสริมการสร้างสรรค์ Khontemporary เน้นการสะท้อนสภาวะปัจจุบันของโลกผ่านงานศิลปะ และชวนให้ชุมชนโดยรอบเข้ามามีส่วนร่วมด้วย

โคลัมโบ: จุดสตาร์ทของเศรษฐกิจสร้างสรรค์อีสาน

ในปีนี้ย่านโคลัมโบได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของ เทศกาลอีสานสร้างสรรค์ 2568 (Isan Creative Festival 2025 - ISANCF 2025) ซึ่งจัดขึ้นภายใต้แนวคิด “อีสานโชว์พ(ร)าว – ISAN SOUL PROUD” เพื่อปลุกพลังซอฟต์พาวเวอร์และส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ในภาคอีสาน เทศกาลนี้เป็นแพลตฟอร์มสำคัญที่เชื่อมโยงธุรกิจ คน และเมือง ผ่านความร่วมมือระหว่างสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (CEA) ขอนแก่น, ผู้ประกอบการสร้างสรรค์, เครือข่ายนักสร้างสรรค์, ภาครัฐ, ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม

การผลักดันนี้ ทำให้ย่านโคลัมโบกลายเป็น Columbo Creative Community ที่ดึงดูดผู้คนที่รักศิลปะ ทั้งในภาคอีสาน และจังหวัดอื่นๆ ในประเทศไทย รวมถึงศิลปินต่างชาติ ให้เข้ามาร่วมแสดงศักยภาพและแลกเปลี่ยนความคิดสร้างสรรค์ หัวใจสำคัญคือ การนำสินทรัพย์อันมีค่าของอีสาน ไม่ว่าจะเป็นรากเหง้าทางวัฒนธรรม ดนตรีพื้นบ้าน หัตถกรรม หรือแม้แต่เรื่องเล่าท้องถิ่น มาพัฒนาอย่างสร้างสรรค์เพื่อเพิ่มมูลค่า และผลักดันเศรษฐกิจอีสานให้เติบโตไปด้วยกัน

การเติบโตของขอนแก่นในฐานะศูนย์กลางความคิดสร้างสรรค์ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับการสนับสนุนจากภายนอกอีกเท่านั้น แต่ต้องเริ่มต้นจากคนในพื้นที่ที่ช่วยกันขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์ เพื่อทำให้อีสานเป็นภูมิภาคที่น่าอยู่และน่าภาคภูมิใจ ย่านโคลัมโบจึงเป็นเหมือน ต้นแบบในการใช้เศรษฐกิจสร้างสรรค์ เพื่อพัฒนาพื้นที่อื่นๆ ในภาคอีสานให้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นอย่างยั่งยืน

ใครที่กำลังมองหาแรงบันดาลใจ หรืออยากสัมผัสพลังงานสร้างสรรค์ดีๆ ลองแวะไปที่ "ย่านโคลัมโบ" ขอนแก่นดูสิ แล้วคุณจะรู้ว่าที่นี่มีอะไรมากกว่าที่คุณคิด!

#HomeTown #ตะโกนให้โลกรู้ว่าที่นี่บ้านเรา #ขอนแก่น #KhonKaen #ColumboCraftVillage #CreativeCity #เมืองสร้างสรรค์ #CEA #BURABHA

เรื่องราว ภาพและวิดิโอ: HOME/TOWN และ The Explorer โดย บูรพา